ระบบการผลิต มีองค์ประกอบที่เริ่มมาจากส่วนของแรงงานและวัสดุในระยะแรกๆ แล้วต่อมาขยายเพิ่มส่วนของเครื่องจักร ในปัจจุบันเนื่องจากเหตุผลทางความจํากัดของทรัพยากร ที่ดินมีราคาสูงขึ้น มีพื้นที่น้อยลง องค์ประกอบที่สําคัญของระบบการผลิตจึงรวมไปถึงพื้นที่โรงงานที่ใช้ประกอบการอุตสาหกรรม และเงื่อนไขทางการผลิตอื่นๆ ความพยายามในการเพิ่มประสิทธิภาพทางการผลิตและการลดต้นทุนการผลิตจึงทําได้ในส่วนต่างๆ ของระบบการผลิตดังกล่าวมีประสิทธิภาพในการผลิตที่ดี

นอกจากจะเกิดจากความพยายามในการปรับปรุงการผลิตแล้ว การวางแผนระบบการผลิต หมายถึงการวางแผนการออกแบบโรงงาน และการจัดผังโรงงานที่ดีจะมีส่วนทําให้เกิดประสิทธิภาพทางการผลิตในระยะยาวได้ การศึกษาหลักการต่างๆ เกี่ยวกับการออกแบบโรงงานและการจัดผังโรงงาน จะช่วยให้สามารถตระเตรียมแผนงานเพื่อวางผังโรงงานที่ดี รวมถึงการจัดหาข้อมูลที่มีประโยชน์ในการตัดสินใจต่างๆ อย่างได้ผล

การวางผังโรงงาน มีความสำคัญเป็นอย่างมาก ที่เจ้าของโรงงานไม่ควรมองข้ามโรงงาน คือ การผลิตกระบวนการซ้ำแบบเดิมๆ จะเกิดอะไรขึ้นเป็นระบบ แต่ถ้าหากกระบวนการดังกล่าวเกิดปัญหาติดขัดในหลายๆครั้ง จะเกิดปัญหาคอขวดหรือเสี่ยงกับการเกิดอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้นได้ภายในโรงงาน วันนี้ PROJECT FORCE (THAILAND) CO., LTD. จะมาเสนอแนะสิ่งสำคัญเป็นหลักการสำคัญในการวางผังโรงงาน

หลักการเกี่ยวกับการรวมกิจกรรมทั้งหมด
ผังโรงงานที่ดีจะต้องรวม คน วัสดุ เครื่องจักร กิจกรรมสนับสนุนการผลิต และข้อพิจารณาอื่นๆที่ยังผลทําให้การรวมตัวกนดีที่สุด ผังโรงงานเป็นการรวมถึงสิ่งอํานวยความสะดวก ทั้งหมดทั้งที่อยูในหน่วยงานหลักและยังรวมถึงสิ่งอํานวยความสะดวกทั้งหมดทั้งที่อยูในหน่วยงาน หลักและยังรวมถึงเครื่องจักรต้นกาลังบางเครื่องจักรที่อยู่ภายนอกโรงงานด้วย แต่กระนั้นก็ยังไม่เพียงพอสําหรับผังโรงงานเพราะยังไม่สะดวกต่อการทํางานของคนงาน อันจะต้องอํานวยความสะดวกต่อการให้บริการหรือสนับสนุนการทํางานที่ดีด้วยง่ายต่อการบํารุงรักษาเครื่องจักรฝ่ายควบคุมการผลิตสามารถที่จะทําให้กระบวนการผลิตดําเนินไปได้อยางต่อเนื่องและผู้ตรวจสอบสามารถที่จะทําการตรวจสอบงานในขบวนการผลิตได้ นอกจากนั้นยังต้องมีระบบป้องกันไฟไหม้ ควรมีระบบการปรับอากาศและสิ่งบริการอื่นๆ ที่เป็นสิ่งอํานวยการความสะดวกต่อการทํางาน ซึ่งที่กล่าวมานั้นเป็นเพียงข้อพิจารณาบางส่วน ยังมีปัจจัยอื่นๆอีกมากที่รวมอยูในโรงงานซึ่งแต่ละปัจจัยต้องมีความสัมพันธ์กนัและต้องจัดให้มีกิจกรรมอื่นๆ ตามเงื่อนไข

หลักการเกี่ยวกับการเคลื่อนที่ในระยะทางสั้นที่สุด
หากทุกกิจกรรมอยูในสภาวะที่เท่าเทียมกน ผังโรงงานที่ดีที่สุดก็คือ ผังโรงงานที่มีระยะทางการเคลื่อนที่ของการขนถ่ายวัสดุระหว่างกิจกรรมหรือระหว่างหน่วยงานน้อยที่สุด กระบวนการผลิตทุกปะเภทของโรงงานอุตสาหกรรม เราไม่อาจกาจัดการขนถ่ายวัสดุได้หมดสิ้น และเรามักตั้งใจจะให้มีอยูในบางขบวนการอย อย่างไรก็ตาม เมื่อแบ่งกระบวนการผลิตออกเป็นหลายๆ หน่วยงานก็สามารถที่จะติดตั้งเครื่องจักรที่มีคุณสมบัติเฉพาะงานในหน่วยงานนั้นเพราะว่า คุณลักษณะเฉพาะอยางของคนงานที่ดีและของเครื่องจักรก็ดีต่างก็เป็นหัวใจสําคัญที่ทําให้ระบบการผลิตมีประสิทธิภาพ แต่ต้องมีวิธีการขนถ่ายวัสดุจากหน่วยงานหนึ่งไปยังอีกหน่วยงานหนึ่ง แม้ว่าลําพังแต่การขนถ่ายวัสดุไม่ได้เพิ่มค่าอันใดที่จะทําให้เป็นผลิตภัณฑ์แต่เราจําเป็นต้องมีการเคลื่อนย้ายวัสดุอยางหลีกเลี่ยงไม่ได้

ในการขนถ่ายวัสดุ เราสามารถประหยัดได้ด้วยวิธีการลดระยะทางการเคลื่อนที่โดยพยายามกาหนดหน่วยงานตามลําดับขั้นตอนหน่วยงานใดสามารถอยูติดก่อนได้บ้างก็ให้อยูติดกันก็สามารถที่จะกาจัดการขนส่งระหว่างหน่วยงานนั้นได้นันคือ เมื่อวัสดุออกจากหน่วยงานหนึ่งหน่วยผลิตต่อไปก็ป้อนเข้ากระบวนการต่อไปได้เลย

หลักการเกี่ยวกับการไหลของวัสดุ
หากทุกกิจกรรมอยู่ในสภาพที่เท่าเทียมกัน ผังโรงงานที่ดีที่สุดจะต้องจัดสถานที่ทํางานของแต่ละหน่วยงานหรือแต่ละกระบวนการผลิตหรือตามลําดับขั้นตอน ของผลิตภัณฑ์แต่ละรายการ ทั้งการขึ้นรูป การเปลี่ยนคุณสมบัติหรือสายงานประกอบ
หลักการนี้ก็เช่นเดียวกับหลักของการลดระยะทางการขนถ่ายให้สั้นที่สุดนันคือ การไหลของวัสดุต้องเป็นไปอยางต่อเนื่องไปยังหน่วยงานต่างๆไป โดยไม่มีการวกกลับหรือวกวน หรือการเคลื่อนที่ตัดกันไปมาจนเกิดความแออัดจากการกีดขวางของส่วนต่างๆต้องพยายามกาจัด ให้เหลือน้อยที่สุดการไหลของวัสดุควรไหลผานตลอดในทิศทางเดียวไม่ควรมีการหยุดชะงักเนื่องจากสิ่งกีดขวาง
แต่การไหลของวัสดุไม่ได้หมายความวาจะไหลไปในแนวตรงเสมอไปเพราะอาจมี ขีดจํากัดในการเคลื่อนที่ แต่ต้องเคลื่อนไปในทิศทางเดียวกัน ผังโรงงานที่ดีมีอยูมากที่มีการไหลแบบซิกแซ็ก หรือแบบวงกลมเมื่อโรงงานมีหลายๆ ชั้น โดยที่มีลิฟท์ตัวเดียว ผังโรงงานที่ดีอาจจะจัดการไหลเป็นแบบรูปตัวยู ( U ) แนวความคิดเกี่ยวกบการไหล คือ ต้องไหลไปข้างหน้าอยางคงที่ โดยพยายามลด การหยุดชะงัก ความสับสน ความแออัด ให้เหลือน้อยที่สุด แต่ไม่จําเป็นต้องเป็น ทิศทางเดียว

หลักการเกี่ยวกับการใช้เนื้อที่
ข้อได้เปรียบในเชิงเศรษฐศาสตร์ก็คือการใช้เนื้อที่ให้เกิดประโยชน์สูงสุดทั้งในแนวนอนและแนวตั้ง อันที่จริงแล้วพื้นฐานของการวางผังโรงงานก็เป็นการจัดเนื้อที่ นันคือ จัดเนื้อที่
สําหรับ คน เครื่องจักร วัสดุ และกิจกรรมสนับสนุนต่างๆ เป็นเนื้อที่ 3 มิติ หรือเป็นปริมาตร ไม่เพียงแต่เฉพาะพื้นที่เท่านั้น ดังนั้นการวางผังโรงงานที่ดีจะต้องใช้พื้นที่เหนือหัวของโรงงานอย่างเกิดประโยชน์เหมือนกบใช้พื้นที่บนพื้น นอกจากนั้น การเคลื่อนที่ของคน วัสดุ หรือเครื่องจักร มักเคลื่อนที่ภายใน 3 มิติ นั่นก็หมายถึงวาเราพยายามใช้เนื้อที่เหนือหัวหรือเนื้อที่ส่วนที่อยูใต้เพดาน ให้เกิดประโยชน์มากที่สุด

หลักการเกี่ยวกับการทําให้คนงานมีความพอใจและมีความปลอดภัย
หากทุกกิจกรรมอยูในสภาพที่เท่าเทียมกัน ผังโรงงานที่ดีที่สุดต้องเป็นผังโรงงานที่มีสถานที่ทํางานให้เป็นที่พอใจของคนงาน และสร้างความปลอดภัยให้คนงานด้วยการที่จะจัดสถานที่ทํางานให้เป็นที่พึงพอใจของคนงานนั้น ก็เป็นเป้าหมายสําคัญขั้นพื้นฐานเพราะว่าผลงานส่วนใหญ่มาจากคนงานหากว่าคนงานพอใจต่อสถานที่ทํางานและผังโรงงานแล้วยอมสร้างผลประโยชน์ให้กับโรงงานได้มากกว่า สามารถที่จะลดค่าใช้จ่ายดําเนินงานและทําให้คนงานมีขวัญและกาลังใจในการทํางานมากขึ้น ความปลอดภัยเป็นองค์ประกอบสําคัญสูงสุดด้านหนึ่งของผังโรงงาน เพราะ
ผังโรงงานที่ไม่ดีเป็นเหตุก่อให้เกิดอันตรายและอุบัติเหตุต่อคนและทรัพย์สินของโรงงานได้

หลักการเกี่ยวกับความยืดหยุ่น
หากทุกกิจกรรมอยูในสภาวะเท่าเทียมกัน ผังโรงงานที่ดีต้องสามารถ ปรับปรุงหรือเปลี่ยนแปลงโดยเสียค่าใช้จ่ายที่น้อยสุดและทําได้สะดวก เป้าหมายในด้านนี้ยอมเป็นสิ่งที่สําคัญมากในปัจจุบันด้วย สาเหตุมาจากการเปลี่ยนแปลงการออกแบบผลิตภัณฑ์ให้ทันสมัยอยูเสมอจึงทําให้กระบวนการผลิตอุปกรณ์เปลี่ยนแปลงตามไปด้วย เมื่อเป็นเช่นนั้นก็ยังผลต่อผังโรงงานที่ต้องเปลี่ยนตามไปด้วยบางครั้งเราอาจต้องพลาดโอกาสการประมูลหรือรับรายการจากลูกค้า เนื่องจากเราไม่สามารถที่จะจัดระบบการผลิตได้อยางรวดเร็วเพียงพอ ดังนั้นการวางผังโรงงานสมัยใหม่มักออกแบบให้มีความยึดหยุ่นสูงและเปลี่ยนแปลงผังโรงงานได้ง่ายและเสียค่าใช้จ่ายสูงมาก

หวังว่า บทความนี้ จะช่วยให้เจ้าของโรงงานตระหนักถึงความสำคัญของการวางผังโรงงาน และเข้าใจในขั้นตอนการ ที่เราเอาใจใส่ให้ความสำคัญกับเรื่องดังกล่าวเป็นอย่างมาก
และหากสนใจสอบถามเกี่ยวกับการวางผัง วางระบบ การปรับปรุงระบบผลิต โปรดติดต่อ
บริษัท โปรเจค ฟอร์ส (ประเทศไทย) จำกัด
PROJECT FORCE (THAILAND) CO., LTD.
ที่อยู่ 427/12 ถนนดอนไก่ดี ต.ตลาดกระทุ่มแบน อ.กระทุ่มแบน จ.สมุทรสาคร
Email : This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
TEL : 088-399-1150